در طول تاریخ اسلام، دشمنان زخم‌خورده اسلام همواره در پی ایجاد تفرقه و اختلاف بین مسلمانان بوده‌اند تا از این طریق اهداف شوم خود را جامه عمل بپوشانند ولی مسلمانان فهیم همیشه دست رد بر سینه‌شان زده و فتنه‌شان را در نطفه خفه کرده‌اند زیرا همگی تسلیم فرمان خداوند هستند و پیرو خاتم پیامبران، به کتاب خدا «قرآن» عمل می‌کنند و به سوی خانه‌اش نماز می‌گذارند. پس اختلاف عمده‌ای بین آنها وجود ندارد، جز در پاره‌ای از مسائل فقهی.

در این مجال به اصل دو شاخه شدن مسلمانان می‌‌پردازیم تا مفاهیم نادرستی را که احیانا در اذهان جای گرفته است را بزداییم و بر تفاهم طرفین بیفزاییم.

این دو شاخگی را اهل سقیفه باعث شدند؛ یعنی جریانی که بعد از فوت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله پدید آمدند، نه پیروان غدیر؛ یعنی واقعیه‌ای که در حضور پیامبر و به امر او برگزار گردید و به امر او و در حضور او مردم با علی علیه‌السلام بیعت کردند.

پس از رحلت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله انتظار می‌رفت که سر سوزنی از د ستورات پیامبر تخطی نکنند و در این وضع حساس، هرچه او گفته است –مخصوصا در مسئله رهبری- ملاک عمل قرار دهند تا باب فرقه‌گرایی در اسلام باز نشود و دهان طمع چپاولگران بسته بماند ولی افسوس که...

البته گروهی به عنوان پیروی از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله –نه ایجاد جریانی تازه و بدعت‌گذاری در اسلام- و نیز با در نظر گرفتن شایستگی‌های والای علی علیه‌السلام و به خصوص به نشانه تسلیم در برابر فرمان آیه «تبلیغ» و نص موکد پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در واقعه غذیر، هرگز علی علیه‌السلام را تنها نگذاشته و از او جدا نشدند و رهبری را حق مسلم وی می‌دانستند. این افراد به نام «شیعه» معروف شدند.

لازم به ذکر است که این نام را پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله شخصا به آنان داد و اصولا اطلاق کلمه شیعه در تاریخ اسلام بر پیروان و دوستان علی علیه‌السلام نخستین بار به وسیله خود پیامبر صورت گرفته است؛ یعنی در زمان حیات پیامبر و پیش از پدید آمدن هر جماعت و فرقه‌ای. به عنوان شاهد، روایتی را که محمدبن‌حریر طبری –مورخ و مفسر معروف اهل سنت- نقل کرده است، می‌آوریم: در شان نروز آیه 7 سوره بینه «إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ؛ در حقیقت کسانى که گرویده و کارهاى شایسته کرده‏‌اند آنانند که بهترین آفریدگانند.» پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند: یا علی، این کسان تویی و شیعیانت.

حضرت علی‌ علیه‌السلام نیز در یکی از نامه‌های خود خطاب به شیعیان چنین می‌فرمایند: «این نامه از بنده خداوند، علی امیرالمومنین است برای شیعه مومن او. و این نام –شیعه- اسمی است که خدا آن را گرامی داشته و در قرآن آورده است... و شما خود شیعه پیامبر هستید. این اسم ویژه اشخاص خاص نیست و این مذهب امری نوظهور نیست.»

بنابراین منشا تشیع، جز ابتدای ظهور اسلام نیست. اگر محمدبن‌عبدالله مبعوث نشده بود و ما را با قرآن و قبله و علی علیه‌السلام آشنا نساخته بود، ما با علی علیه‌السلام و اولاد او چه آشنایی داشتیم؟ ما آنان را به عنوان آینه تمام نمای محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله و قرآن و رمز حقیقی اسلام و خلفای خدا، پیشوا گرفته‌ایم.

و اما ماجرای سقیفه از این قرار بود که پس از درگذشت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله که مسلمانان در تکاپوی مراسم تدفین پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله بودند، ناگهان دو نفر از انصار برای ابوبکر خبر آوردند که انصار در سقیفه بنی ساعده –محلی در مدینه- گرد آمده‌اند و می‌خواهند با سعد‌بن‌عباده –رئیس قبیله خزرج- بیعت کنند. وی مراسم تدفین را رها کرده و خود را شتابان به سقیفه رساند. میان مهاجر و انصار بر سر حکومت اختلاف شدیدی پدید آمد و سراجام پس از مشاجرات بسیار، ابوبکر به عنوان خلیفه انتخاب شد و بسیاری از حاضرین با وی بیعت کردند و عَلَم مخالفت با پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله را برافراشتند و عملا حادثه غدیر را به دست فراموشی سپردند و با کنار گذاشتن علی علیه‌السلام از صحنه سیاست، خلافت در دست خلفا قرار گرفت. بعدها پیروان این جریان در تاریخ اسلام «اهل سنت» نامیده شدند که البته این افراد از همان زمان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله با بعضی از نظریات و فرمان‌های پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله مخالف بودند و آنها را قبول نمی‌کردند و به دلخواه و مصلحت خود عوض می‌کردند.

 

منابع
حکیمی، محمدرضا، حماسه غدیر، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
سبحانی، جعفر، تاریخ اسلام: زندگانی پیامبر خاتم، قم: امام عصر، 1384.

نوشته شده در دوشنبه 99/7/7ساعت 4:0 صبح توسط ریحانه همدانی(رها) نظرات ( ) |